How to get fat without really trying

Hvað get ég sagt? Mér þótti margt af því sem fram kom ansi óhugnanlegt en var þó ekki hissa. Vissulega er myndin bandarísk og sömu sögu má segja um öll dæmi sem tekin eru fyrir í henni. Mér er samt lífsins ómögulegt að líta framhjá því að Íslendingar hafa um nokkurt skeið stefnt hröðum skrefum á eftir Könunum. Upplýsingarnar ættu því að vera okkur víti til varnaðar og hvatning til að grípa í taumana áður en vandamálið verður okkur ofviða.

Í myndinni er nefnt að ekki sé endalaust hægt að leita á náðir æfinga til að brenna öllum umframhitaeiningunum og er ég því sammála, í mörgum tilfellum er magnið einfaldlega of mikið. Einnig tel ég að slíkt viðhorf, að æfa til að geta etið meira, sé ákaflega óheilbrigt og skapi neikvætt samband milli einstaklings og æfinga, ekki vænlegt til árangurs. Heilbrigður lífsstíll er heilsteypt fyrirbæri þar sem bæði hreyfing og matarræði vinna saman og til að það sé hægt þarf hugurinn að fylgja með, t.d. þýðir lítið að fara út að hlaupa og hugsa allan tímann um frönsku kartöflurnar sem maður geti nú borðað, hljómar hreinlega úrkynjað.

Sömu sögu má segja um samband okkar við mat og er allt of mörgum börnum kennt á unga aldri að óhollur matur sé góður en hollur sé vondur. Þessu er auðvelt að snúa við en til þess þarf samstöðu, fordæmi og eftirfylgni, og er það von mín að íslenskir foreldrar sjái þann óleik sem þeir gera börnum með því að gefa þeim sykur, litar- og rotvarnarefni í tíma og ótíma (frostpinna, ís, gos, hlaup, sykrað morgunkorn, sykraða mjólkurvöru...). Nammidagar þurfa ekki að snúast um óhollan mat sem skapar skammvinna ánægju en í heildina litið fátt annað en vanlíðan. Notið ímyndunaraflið, hvað varð t.d. af þurrkuðum ávöxtum og hnetum?

Við matarinnkaup held ég mig við heilsusamlega vöru og tek ég því lítið eftir því sem á sér stað í snakk- og gosdeildunum. Eftir að hafa horft á myndina heimsótti ég nokkrar verslanir mér til skemmtunar og flokkaði matvöru sem nothæfa og ónothæfa og komst að því að ruslfæði sligar hillur og vörubretti í mun meira magni en fólk grunar. Ég hvet lesendur til að gera það sama í næstu búðarferð og sjá þetta með eigin augum.

Skilgreiningarnar á nothæfri og ónothæfri matvöru voru einfaldar og þess eðlis að auðvelt væri að sjá hvorum flokknum matvara tilheyrði. Vörur sem innihéldu sykur eða sætuefni, rotvarnarefni, herta fitu, msg, mikið salt eða ger, hvítt hveiti, tilbúin litar- og bragðefni og fleira í þessum dúr kallaði ég blákalt ónothæfar. Nothæfu vörurnar voru lausar við allt ofantalið og var þumalputtareglan að varan skyldi vera einföld og lítið unnin.

Eitt sem mér þótti myndin koma sérstaklega vel á framfæri var raunveruleg ábyrgð heilbrigðisyfirvalda til að koma í veg fyrir þróun eins og þá sem varð til þess að 2/3 hlutar Bandaríkjamanna eru of þungir. Auðvitað ber hver og einn ábyrgð á sínu lífi en þó fyndist manni betra að vita af yfirvöldum sem legðu sig fram við að stuðla að heilbrigðum lífsstíl frekar en að finna leiðir til að troða sem mestum mat ofan í fólk í þágu gallaðrar landbúnaðarstefnu. Þekki þetta ekki hér heima en tel gagnlegt að vera á verði.

Samanburðurinn við reykingar var, að mínu mati, sú tuska sem allir þurfa að fá í andlitið því í raun eru vandamálin ansi lík. Fyrir nokkrum árum talaði reykingafólk um það sem skerðingu á einstaklingsfrelsi þegar reykingabann á t.d. veitingahúsum var nefnt og má vera að það sama beri upp í þessu samhengi og sjálfsagt finnst mörgum of djúpt í árinni tekið að líkja vandamálunum saman. Hvað finnst ykkur?